PERAN IMAM MALIK DAN AL-SYAFII DALAM MEMBANGUN FIQH AL-H{ADI>S|
Keywords:
Fiqh al-Hadits, Metodologi, IstimbathAbstract
Fiqh al-h}adis\ kurang begitu diperhatikan peneliti modern. Ia belum banyak dibahas dalam bentuk penelitian dan karya tersendiri berupa buku. Padahal ia merupakan metodologi istinbat yang aplikatif dari khazanah keilmuan ulama klasik. Apalagi fakta menunjukkan bahwa kebutuhan umat untuk memahami makna dan kandungan hadis semakin tinggi; mengingat peristiwa hukum yang memerlukan dalil terus bertambah dan pelik. Tuntutan agar hadis selalu berdialog dengan konteks semakin mendesak. Fiqh al-h}adi>s\ mesti hadir menawarkan alternatif untuk mengurai gejala tersebut dengan menunjukkan sisinya yang s}a>lih}un likulli zama>n wa maka>n. Secara metodologi kerja ilmiah fiqh al-h}adi>s\ ini lebih mendalam daripada syarah hadis. Jika syarah hadis hanya sekadar membantu pembaca memahami redaksi hadis lebih lanjut maka Fiqh al-h}adi>s\ lebih dari itu, yakni mengeluarkan hikmah, hukum dan kedudukan hadis dilihat dari berbagai sisi, baik sanad, matan atau yang lainnya bahkan kontekstualisasinya di zaman sekarang. Melalui metode kualitatif, penelitian ini mencoba melacak eksistensi Fiqh al-h}adi>s\ dari kitab-kitab syarah hadis juga dari Riwayat-riwayat yang tepercaya. Hasil kajian ini berkesimpulan bahwa dalam konteks Fiqh
al-h}adi>s\ memiliki geneologi yang panjang dan dapat dilacak dengan baik.
References
Abdullah, Muhammad ibn Jamaluddin, An-
Nuka>t ‘ala> Muqaddimati ibn Al-
S{ala>h}, Jilid. I, (Riyadh: Adhwa’ As-
Salaf, 1998)
Al-Adlabi, Shalahuddin ibn Ahmad, Manhaj
Naqd Al-matn ‘inda ‘Ulama>’ Al-
H{adi>s Al-Nabawi, terj. Kritik
Metodologi Matan Hadis, (Jakarta:
Gaya Media Pratama, 2004)
Al-‘Asqalani, Ibnu Hajar, Tawa>li al-Ta’si>s li
Ma’a>li Muh}ammad ibn Idri>s,
(Libanon: Dar Al-Kutub Al-‘Ilmiyah,
1987)
______, Ibnu Hajar, Fath} Al-Ba>ri Syarh}
S{ah}i>h} Al-Bukha>ri>, Jil. I, (Beirut: Dar
Al-Ma’rifah, 1379 H)
Al-Baghdadi, Al-Khatib, Taqyi>d Al-‘Ilmi,
(Madinah: Dar Ihya’ As-Sunnah An-
Nabawiyah, 1974)
Bek, Hudhari, Ta>rikh Al-Tasyri’ Al-Isla>mi>,
(Beirut: Dar Al-Fikr, 1995)
Al-Bukhari, Muhammad ibn Ismail, S{a>h}i>h}
Al-Bukha>ri>, Jil. I, (Riyadh: Dar Thuq
An-Najah, 1422 H)
Al-Jauziyah, Ibnu Qayyim, I’la>m Al-
Mauqi’i>n ‘an Rabb al-‘a>lami>n, Jil. IV,
(Beirut: Dar Al-Jil, 1973)
Al-Kattani, Muhammad ibn Ja’far, Nad}mu
Al-Mutana>si>r min Al-H{adi>s Al-
Mutawa>tir, (Beirut: Dar Al-Kutub
Al-‘Ilmiyah, 1980)
Al-Malibari, Hamzah, ‘Ulu>m Al-H{adi>s fi>
D{au’i Tat}biqa>t Al-Muh}addisi>n Al-
Nuqa>d, (Madinah, Multaqa Ahl Al-
Hadits, t.th)
An-Naisaburi, Al-Hakim, Ma’rifatu ‘Ulu>m
Al-H{adi>s, (Beirut: Dar Al-Kutub Al-
‘Ilmiyah, 1977)
Al-‘Utsaimin, Muhammad, Mu’allafa>t Al-
‘Usaimi>n, qism al-fiqh, Jil. III,
(Madinah: Multaqa Ahl Al-Hadits,
t.th.)
Al-Qasimi, Jamaluddin, Qawa>’id Al-Tah}di>s
min Funu>n Mushthalah Al-Hadîts
(Madinah: Multaqa Ahl Al-Hadits,
t.th)
Al-Qurthubi, Abu ‘Amr Yusuf ibn Abdillah
An-Namri, Ja>mi’ Baya>n Al-‘Ilmi wa
Fad}lihi (Mesir: Dar Ibn Hazm, 2003)
As-Salus, Ahmad, Mausu’ah Al-Qad}a>ya> Al-
Fiqhiyyah Al-Mu’as}irah wa Al-Iqts}a>d
Al-Isla>mi, (Mesir: Dar Al-Qur’an,
2000)
As-Subki, Ali ibn Abdul Kafi, Al-Ibha>j fi>
Syarh} Al-Minha>j, Jil. I, (Beirut: Dar
Al-Kutub Al-‘Ilmiyah, 1404 H)
As-Suyuthi, Abdurrahman ibn Abi Bakar,
Tadri>b Al-Ra>wi, Jil. II, (Riyadh:
Maktabah Ar-Riyadh, t.th)
Asy-Syahud, Ali ibn Nayif, Al-Mufas}s}al fi>
‘Ulu>m Al-H{adi>s, Jil. I, (Saudi Arabia:
Maktabah Asy-Syamilah, t.th)
Ath-Thahrani, Al-Zari>’ah ila> Tas}a>ni>f Al-
Syi>’ah, Jil. XXVI, (Beirut: Dar Al-
Adhwa’, 1403 H)
Azami, Mustafa Muhammad, Studies in
Early Hadith Literature terjemahan.
Hadis Nabawi dan Sejarah
Kodifikasinya, (Jakarta: Pustaka
Firdaus, 2000)
Hasyim, Syafiq, Understanding Women in
Islam, An Indonesian Perspective,
(Jakarta: Solstice Publishing, 2006)
Iyadh, Al-Qadhi, Al-Ilma>’ ila> Ma’rifati Us}u>l
Al-Riwa>yah wa Taqyi>d Al-Sima>’,
(Kairo: Dar At-Turats, 1970)
Manzhur, Ibnu, Lisa>n Al-‘Arab, Jil. XIII,
(Beirut: Dar Shadir, t.th)
Muaddib, Sayyid Ridha, Ta>ri>kh Al-H{adi>s,
(Qum: Maktabah Al-Mushtafa Al-
‘Alami, 1431 H)
Salamah, Muhammad Khalaf, Lisa>n Al-
Muh}addisi>n, Jil. IV, (Madinah:
Multaqa Ahl Al-Hadits, 2007)
Shalih, Muhammad Adib, Tafsi>r Al-Nus}u>s} fi>
al-Fiqh Al-Isla>mi, (Beirut: Al-
Maktab Al-Islami, 19913)
Syakir, Muhammad Ahmad, Muqaddimah
Al-Risa>lah, (Mesir: Maktabah Asy-
Syuruq Ad-Dauliyah, 2005)
Syarafuddin, Abdul Azhim, Ta>ri>kh Tasyri’
Al-Isla>mi, (Riyadh: Al-‘Araby, 1985)
158 | Moh. Yusni Amru Ghozali
Al-Dhikra | Vol.4, No. 2, 2022
Thahan, Mahmud, Taisi>r Mus}t}alah} Al-H{adi>s,
(Kuwait: Markaz Al-Huda li Ad-
Dirasât, 1415 H)
_______Us}u>l Al-Takhri>j wa Dira>sah Al-
Asa>nid, (Jeddah: Dar Al-Andalus Al-
Khudhra’, 2005)
Yaqub, Ali Mustafa, Peran Ilmu Hadis dalam
Pembinaan Hukum Islam, (Jakarta:
Pustaka Firdaus, 1998)